Geçtiğimiz akşam Urla’da değerli dostum Öcal Uluç’un bahçesinde toplandık; Yemekli sohbet gecelerinden biriydi. Dostlar meclisine Buca’nın eski sevilen başkanlarından

Cemil Şeboy’ da renk kattı. Gecede Türkiye’nin içinden geçtiği siyasi çizgiden, Korona virüsten, afetlerden, tabii ki sanattan esintilere kadar birçok konuyu masaya yatırdık.

Özellikle Şeboy’un İzmir’e kazandırdığı 42 metrelik “Atatürk Dağı” diye anılan Yeşildere’deki Atatürk Maskı’nı da masaya yatırıp kendisini kutladık. Öyle ya, Türkiye’nin en büyük, Dünyanın da 10’ncu projesiydi.

Atatürk’ün sanat ve sanatçılarla ilgili sözleri ışığında İstanbul Büyükşehir Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun İtalyan Ressam Belli’nin yaptığı Fatih Tablosu’nu Türkiye’nin gün demine taşıması da ayrı bir gurur tablosu olsa gerek…

* * *

Konuşulacak o kadar çok konu ve tablo var ki!.. Ben bu haftaki köşeme en çok konuşulan iki tablodan, pandemi ve Fatih Sultan Mehmet’in tablosundan sonuncusunu ele almayı uygun buldum. Sıcağı sıcağına GAZETE9EYLÜL’ deki bu köşeme konuyu değişik bir boyuta taşımak için dostum emekli Milli Eğitim Müdürü Ressam Tuğrul Tabakoğlu ile 9 Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim Bölümü emekli öğretim üyesi Fahri Sever’ in İstanbul Büyük Şehir belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu‘nun ista

bul’ a kazandırdığı İtalyan ressam Gentile Bellini‘ nin yapmış olduğu “Fatih tablosu” hakkında sanat anlayışı üzerine yaptıkları sohbete dahil oldum. Her iki eğitimci ve sanatçıya da bu konulardaki görüşlerini sordum. İşte o konuşmayı bugün sizlerle paylaşmak istiyorum…

* * *

ÜT– Fahri hocam, Fatih’in bu tablosunun İstanbul’a gelmesini  nasıl buluyorsunuz?

 FS–  Çok doğru ve isabetli buluyorum. Söz konusu tablo yerini bulmuştur. Sanat dünyası da bu olaya sıcak bakmıştır. Sayın İmamoğlu’nu bu teşebbüsünden dolayı içtenlikle  kutluyorum.

ÜT– Tuğrul hocam, siz ne düşünüyorsunuz ?

TT– Geçmişte sahipsiz kalan bu mirasımıza Fatih’in torunları olarak sahip çıkılmasından dolayı çok mutluyum. İstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanı sayın Ekrem İmamoğlu akıllı bir iş yapmış büyük bir kazanım olmuştur; kendisini kutluyorum.

ÜT– Fatih Sultan Mehmet hakkında ne düşünüyorsunuz ?

FS- 30 Mart 1432 ila 03  Mayıs 1481  tarihleri arasında yaşamış olan (II. Mehmet) Fatih Sultan Mehmet Han, Osmanlı İmparatorluğu’nun 7. Padişahı olarak İstanbul’u fethetmesiyle Orta Çağ bitmiş ve Yeni Çağ başlamıştır. Bu yüzden tarihte “çağ açan, çağ kapatan” hükümdar ve ”Grand Turco” ( Büyük Türk) olarak bilinir. Ayrıca adalete, kültüre ve sanata olan ilgisiyle tanınır. O tarihlerde Venedik – Osmanlı ilişkileri çerçevesinde Venedik’ten Gentile Bellini (1429-1507) 1479‘ da saraya davet edilerek çizimler yapması istenmiş, İstanbul’da kaldığı 16 ayboyunca Fatih Sultan Mehmet’in ünlü portresinin yanında bir çok resim ve heykele imza atmıştır.

TT- Fatih’in babası II. Murat, Fatih’i küçük yaşta, disipliniyle tanınan Molla Gürani ve ünlü alim Akşemsettin’ den dini ve felsefi  konularda eğitim almasından,Avrupa tarihini, Yunan filozoflarının hayata bakışlarına kadar incelemiş ve değerlendirmesini sağlamıştır. Ayrıca Fatih, Arapça ,Farsça, İtalyanca ,Latince, Sırpça, Slavca ve İbranice dillerini öğrenmiş ve İtalya başta olmak üzere Rönesan’ın(yenileşme hareketleri) gelişmesinde Fatih Sultan Mehmet’in de büyük payı 0lmuştur. 

ÜT – Fatih tablosunun  ülkemize kazandırılması hakkında ne düşünüyorsunuz ?

FS- Her eser, konusu nereye aitse orada daha bir anlam kazanır diye düşünüyorum.

Bu eser de bana göre yerini bulmuştur. Bunun gibi çeşitli yollarla yurt dışına kaçırılıp çeşitli müzelerde sergilenen kültür miraslarımızın ülkemize getirilmesinde ve özel müzeler kurarak kültürümüze hizmet eden çaba sarf eden Prof.Dr.Bilge Umar’a, Arkas Holdinge, Koç Holdinge, Sabancı Holdinge bir vesile bir sanat insanı olarak teşekkürü bir borç bilirim.

TT– Ben de Fahri hocama katılıyorum.  Ancak  bu bilincin alt yapısı okullarımızdan ve donanımlı öğretim elemanlarımızdan geçmektedir. Çocukların galerilere müzelere ve

benzeri yerlere  götürülerek  gözlem yapmalarına, kritik yapmalarına, sanatsalfaalitetlerine devlet olarak daha fazla destek verilmelidir. Sanatçı yalnız bırakılmamalı ve özgür olmalıdır. Özgür olmayan sanat ,sanat  değildir.  

ÜT– Bu resmi nasıl okumalı ?

TT- 1480 tarihinde Venedikli ressam Gentile Bellini’ nin eseri olup, konusu itiBariyle Fatih Sultan Mehmet’in karşısında resmedilen kişinin de, Sanat tarihçisiSemavi Eyice ile Osmanlı tarihçisi Akademisyen İsmail Hakkı Uzunçarşılı’ nın belirttiği gibi Cem Sultan olduğu söylenmektedir. Ancak resmin Bellini’ye ait olup olmadığı konusunda da değişik haberler dolaşmaktadır. Bu tablonun izini sür mek için kaynaklara ulaşıldığında Cem Sultan’ın hayat hikayesi, en az tablonun hikayesi kadar talihsizdir.

FF– Bu tablonun  yüzyıllar sonra evine dönmesi, kültür tarihimiz açısından büyük

anlamlar taşımaktadır. Sanat politize edilecek bir şey değildir, dolayısı ile bu meselenin günlük politik tartışmaların dışında bir milli mesele olarak  değerlendirilmesi gerekir. 

ÜT- Her iki değerli hocama da teşekkür ediyorum  .

***